نامگذاری بولوار باهنر به نام ۱۲ نام‌آور مشهد

بسیاری از کوچه‌ها و معابر شهری به نام مفاخر مشهدی نام گذاری شده است. معابر فرعی بولوار باهنر یکی از این آدرس‌ها است که به همت مرکز آثار و مفاخر دانشگاه فردوسی و کمیته نام‌گذاری معبر شهری شهرداری مشهد به نام اساتید سابق دانشگاهی نام گرفته و بر سر در خیابان‌ها می‌درخشند. این نام‌گذاری با حفظ نام فعلی خیابان‌ها اتفاق خواهد افتاد که در ذیل اسامی مفاخر و بخش کوتاهی از زندگی‌نامه آن‌ها را در تصویر مربوط به آن کوچه آورده‌ایم

نام خیابان: شهید باهنر ۱/۱

نام استاد: پرفسور حسین سامی‌راد

برگی از زندگی‌نامه: پرفسور حسین سامی‌راد، پزشک و استاد دانشگاه، در سال ۱۲۸۴ در شهرستان بجنورد متولد شد. پدرش دکتر اسماعیل‌خان طبیب و جراح معروف تهران بود. وی دوره ابتدایی را در زادگاه خود و دبیرستان را در مدرسه دارالفنون به پایان رساند.

او در سال ۱۳۰۵ همراه با اولین گروه دانشجویی اعزامی به خراج از کشور برای گذراندن دوره پزشکی و اخذ تخصص راهی شهر پاریس شد. پس از موفقیت در کسب تخصص در رشته بیماری‌های کودکان و اتمام دوره مالاریاشناسی از ایتالیا به ایران بازگشت. در سال ۱۳۱۶ پس از پایان خدمت نظام، کارگزار تأسیس بهداری خراسان شد.

هم‌زمان با آغاز جنگ جهانی دوم، ریاست بیمارستان امام رضا (ع) مشهد را به عهده گرفت و در تجهیز امکانات و توسعه بیمارستان اهتمام فراوان کرد. دکتر سامی‌راد به منظور مبارزه با بیماری‌ها و کمک به تأمین بهداشت و افزایش دانش عمومی راهی شهر مشهد شد و اقدامات سازنده‌ای انجام داد. پرفسور حسین سامی‌راد، پس از سال‌ها تلاش در راه پیشرفت و توسعه علم پزشکی و مراکز درمانی در سال ۱۳۶۵ درگذشت.

نام خیابان: شهید باهنر ۱

نام استاد: دکتر ضیاءالدین اسماعیل‌بیگی

برگی از زندگی‌نامه: اسماعیل‌بیگی در ۱۲۸۴ در شیراز به‌دنیا آمد و خدمات فرهنگی‌اش را از سال‏‏۱۲۹۹ با آموزگاری در ‏دبستان شریعت شیراز شروع کرد. از سال ۱۳۰۶ ضمن ‏ادامه کار معلمی در تهران به تحصیل دارالمعلمین ‏متوسطه و عالی پرداخت و ‏در سال ۱۳۱۱ لیسانس فیزیک گرفت.

در همان سال برای ادامه تحصیل به ‏‏‏فرانسه رفت و در سال ۱۳۱۶ پس از گرفتن دکترای فیزیک از دانشگاه ناسنی ‏به ایران ‏برگشت. ‏ استاد از سال ۱۳۱۸ با سمت دانشیار به خدمت دانشگاه تهران در آمد. دکتر ‏ضیاءالدین اسماعیل‌بیگی، ‏استاد بازنشسته فیزیک دانشگاه تهران، در هفدهم ‏اسفند ۱۳۶۶ در ۸۲ سالگی در آمریکا درگذشت. ‏

دکتر اسماعیل‌بیگی ضمن دوران فعالیت طولانی عمر خود علاوه‌بر دانشگاه ‏تهران در دانش‌سرای عالی ‏‏دانشگاه تبریز، دانشکده افسری، و دانشگاه ‏مشهد (بین سال‌های ۴۱ تا ۴۷ که ریاست این دانشگاه ‏را به عهده داشت) ‏تدریس کرد. ‏وی در سال ۱۳۴۹ از دانشگاه تهران بازنشسته شد و مدتی هم دانشکده ‏علوم دانشگاه ‏ملی شهید بهشتی را سرپرستی کرد. ‏ یکی از سالن‌های اجتماعات خواجه نصیرالدین طوسی، دانشکده علوم، به افتخار ایشان نام‌گذاری شده است.

نام خیابان: شهید باهنر ۲

نام استاد: دکتر علی‌اکبر مجیدی فیاض

برگی از زندگی‌نامه: دکتر علی‌اکبر فیاض، بنیان‌گذار دانشکده ادبیات دانشگاه مشهد، استاد دانشگاه، محقق و مصحح تاریخ بیهقی، سال ۱۲۷۷ در مشهد به دنیا آمد. در سال ۱۳۰۷ پس از پایان تحصیلات، به تدریس در دبیرستان شاه‌رضای مشهد پرداخت، ولی چندی بعد برای ادامه تحصیل به دانشگاه تهران رفت و از دانش‌سرای عالی لیسانس گرفت و سپس در سال ۱۳۲۲، به اخذ درجه دکتری ادبیات فارسی از دانشگاه تهران نایل آمد.

وی در سال ۱۳۳۴، بنا بر مأموریتی که از جانب دولت به او محول شده بود، دانشکده ادبیات مشهد را تأسیس و خود به مدت ۹ سال ریاست آن را برعهده گرفت و در این مدت توانست با انتخاب افراد شایسته، بنیاد این مؤسسه آموزشی نوپا را به‌درستی بنا نهد.

فیاض در بنیان‌گذاری دانشکده معقول و منقول دانشگاه مشهد نیز که بعد‌ها الهیات و معارف اسلامی نامیده شد، سهمی بسزا داشت و مدتی هم‌زمان با ریاست دانشکده ادبیات، سرپرستی و تدریس علوم اسلامی آن دانشکده را هم برعهده داشت.

وی در سال ۱۳۴۳ به تهران بازگشت، اما در سال ۱۳۴۹ که مقطع فوق لیسانس زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه مشهد تأسیس شد، دکتر یوسفی از دکتر فیاض برای تدریس در این دوره دعوت کرد. کنگره بزرگداشت ابوالفضل بیهقی در شهریور ۱۳۴۹ با همت و میانداری علمی او در مشهد برگزار شد. او یک سال بعد، در چهارم شهریور ۱۳۵۰، در حالی که تصحیح جدید تاریخ بیهقی را در چاپخانه دانشگاه مشهد زیر چاپ داشت، در این شهر حیات را بدرود گفت.

نام خیابان: شهید باهنر ۳

نام استاد: دکتر محمد‌علی سعادت

برگی از زندگی‌نامه: دکتر محمدعلی سعادت، استاد دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد، در سال ۱۲۹۶ در نجف اشرف دیده به جهان گشود. در دو سالگی با والدین خود به شیراز رفت و از سال ۱۳۰۳ در دبستان‌های آن شهر به تحصیل پرداخت. در سال ۱۳۰۹ گواهی‌نامه شش ساله ابتدایی خود را از مدرسه شعاعیه گرفت و سپس در دبیرستان شاپور شیراز تحصیلاتش را ادامه داد.

دکتر سعادت در سال ۱۳۱۶ دیپلم شش‌ساله علمی خود را از آن دبیرستان گرفت و پس از آن رهسپار تهران شد و در دانشکده فنی تهران مشغول به تحصیل شد. وی که پس از چند سال به ضرورت امرار معاش خود و خانواده‌اش مجبور به ترک تحصیل شده بود و به دبیری ریاضی، فیزیک و شیمی در کاشان پرداخت.

دکتر سعادت برای خدمت وظیفه به دانشکده افسری رفت و در سال ۱۳۲۲ پس از پایان خدمت سربازی وارد دانشکده علوم تهران شد و در آنجا با توجه به دروسی که قبلا گذرانده بود، در سال دوم رشته ریاضیات پذیرفته شد. در سال ۱۳۲۳ موفق به اخذ مدرک لیسانس خود در رشته ریاضی از دانشکده علوم تهران شد و از آن تاریخ به استخدام آن دانشکده درآمد.

در سال ۱۳۲۷ صلاحیتش برای تدریس در دانشکده علوم ازسوی شورای دانشگاه تهران تصویب شد و از آن زمان به بعد تا سال ۱۳۳۵ علاوه بر انجام امور دانشکده به تدریس در آن دانشکده نیز پرداخت. این استاد دانشگاه در شهریور سال ۱۳۳۵ بنا بر تصویب شورای دانشگاه تهران مأمور مطالعات علمی در خارج از کشور شد و به این منظور راهی دانشکده علوم دانشگاه سوربن در کشور فرانسه شد.

دکتر سعادت علاوه بر شرکت در کلاس‌های نجوم دانشکده علوم پاریس به تهیه تز دکترای خود نیز پرداخت و در سال ۱۳۳۷ موفق شد مدرک دکترای خود را از آن دانشگاه با بالاترین امتیاز کسب کند. وی در سال ۱۳۳۸ به ایران بازگشت و در دانشکده علوم دانشگاه تهران پس از گذراندن امتحاناتی با مرتبه دانشیاری به تدریس پرداخت و این تدریس در آن دانشگاه تا سال ۱۳۴۲ ادامه یافت.

وی که  ۲۲ بهمن ۱۳۴۲ بنا به پیشنهاد رئیس دانشگاه مشهد به این شهر آمده بود اقدام به تأسیس دانشکده علوم این دانشگاه کرد. دکتر محمدعلی سعادت از سال ۱۳۴۳ به اداره دانشکده علوم در دانشگاه مشهد همت گماشت و به عنوان اولین رئیس دانشکده علوم دانشگاه مشهد شناخته شد.  

نام خیابان: شهید باهنر ۴

نام استاد: دکتر  محمود رامیار

برگی از زندگی‌نامه: دکتر محمود رامیار، قرآن‌پژوه برجسته معاصر و استاد و رئیس اسبق دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد، در سال ۱۳۰۱ در مشهد به دنیا آمد. در شهریور ۱۳۲۵ گواهی پایان تحصیلات متوسطه را دریافت کرد و در مهرماه همان سال موفق به دریافت دانشنامه لیسانس منقول از دانشگاه تهران شد. دکتر رامیار پس از انجام خدمت سربازی برای تحصیل در رشته علوم سیاسی به دانشکده حقوق و علوم سیاسی تهران رفت و در اردیبهشت ۱۳۳۵ از آن دانشکده دانشنامه لیسانس دریافت کرد.

دکتر رامیار در سال ۱۳۴۸ به سمت دانشیاری گروه تاریخ ادیان و مذاهب (ملل و نحل) در دانشکده الهیات منصوب شد و در سال ۱۳۴۹ مدیریت گروه آموزشی تاریخ ادیان و مذاهب را برعهده گرفت. وی در سال ۱۳۵۲ از ریاست دانشکده الهیات و معاونت دانشگاه کناره‌گیری کرد و برای یک فرصت مطالعاتی و طی دوره دکتری به دانشگاه ادینبرو اعزام شد.

تألیف کتاب تاریخ قرآن زیر نظر دو خاورشناس مشهور، ریچارد بل و مونتگمری وات و همچنین کتاب‌های فهارس القرآن، کشف الآیات و در آستانه قرآن (ترجمه اثری از رژی بلاشر) و بخشی از نبوت اسرائیلی و مسیحی از آثار انتشار یافته این قرآن‌پژوه معاصر است.

وی در سال ۱۳۵۶ پس از پایان دوره دکتری به دانشکده الهیات دانشگاه مشهد مراجعت کرد و به سمت مدیر عامل و عضو هیئت مدیره مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه منصوب شد. دکتر رامیار در سال ۱۳۵۸ به مرتبه استادی ارتقا یافت و پس از بازنشستگی، در سال ۱۳۶۳ برای معالجه به انگلستان رفت و در ۲۰ شهریور همان سال در همان‌جا درگذشت و در آرامگاه مسلمانان در ادینبرو (مرکز اسکاتلند) به خاک سپرده شد.

نام خیابان: شهید باهنر ۵

نام استاد: دکتر احمدعلی رجایی بخارایی

برگی از زندگی‌نامه: دکتر احمدعلی رجایی بخارایی، معلمی آزاده در سال ۱۲۹۵ در مشهد به دنیا آمد و در سال ۱۳۱۵ دیپلم کشاورزی خود را از کرج دریافت کرد. وی پس از اخذ مدرک دکترای زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران، در دانشگاه تبریز مشغول به کار شد.

دکتر رجایی بخارایی در سال ۱۳۳۹ به دانشکده ادبیات مشهد منتقل و در سال ۱۳۴۲ ریاست این دانشکده را عهده‌دار شد. وی در سال ۱۳۴۸ از خدمت در دانشگاه مشهد بازنشسته شد و در مرداد ۱۳۵۷ بر اثر بیماری سرطان در تهران درگذشت.

نام خیابان: شهید باهنر ۶

نام استاد: دکتر جواد حدیدی

برگی از زندگی‌نامه: دکتر جواد حدیدی، مترجمی متعهد و استاد گروه زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه فردوسی مشهد، در سال ۱۳۱۱ در قم متولد شد. تحصیلات حوزوی خود را در زادگاهش فرا گرفت و در ۱۹ سالگی وارد دانشگاه تهران شد و به تحصیل در رشته زبان و ادبیات فرانسه پرداخت.

وی پس از اخذ لیسانس از دانشگاه تهران، با استفاده از بورس تحصیلی که به دانشجویان ممتاز اعطا می‌شد، برای ادامه تحصیل به سوئیس و سپس به فرانسه سفر کرد و در سال ۱۳۳۹ موفق به اخذ درجه دکترای ادبیات فرانسه از دانشگاه سوربن شد.

دکتر حدیدی در همین سال به‌عنوان دانشیار رشته زبان و ادبیات فرانسه وارد دانشگاه مشهد شد و به تدریس ادبیات فرانسه در این دانشگاه پرداخت. وی در راه تقویت این رشته و تجهیز کتابخانه و همچنین راه‌اندازی مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی کوشش‌ها کرد و تا سال ۱۳۶۳ که بازنشسته شد، در این دانشگاه به خدمات علمی و آموزشی ادامه داد. دکتر حدیدی در ۲۹ مرداد ۱۳۸۱ در تهران درگذشت.

نام خیابان: شهید باهنر ۷

نام استاد: استاد کاظم مدیر شانه‌چی

برگی از زندگی‌نامه: استاد مدیرشانه‌چی از علمای بزرگ عرصه فقه و حدیث و از مفاخر برجسته دانشگاه فردوسی مشهد است که در سال ۱۳۰۴ در مشهد متولد شد. وی در سال ۱۳۳۷ همکاری خود را با دانشکده معقول و منقول (الهیات و معارف اسلامی) دانشگاه فردوسی مشهد که در آن زمان دانشگاه مشهد نامیده می‌شد، آغاز کرد و در سال ۱۳۴۷ به سمت استادی در این دانشکده نایل شد. او در ٢٣اردیبهشت‌ماه ١٣٨١ چشم از جهان فروبست.

نام خیابان: شهید باهنر ۸

نام استاد: دکتر عبدالهادی حائری

برگی از زندگی‌نامه: دکتر عبدالهادی حائری، استاد تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، متولد ۱۳۱۴، دوره کارشناسی خود را در رشته الهیات در دانشگاه تهران گذراند. او مدت ۹ سال در کانادا در رشته تاریخ و مطالعات خاورمیانه مشغول به تحصیل بود و پس از چند سال تدریس در دانشگاه کالیفرنیا، در سال ۱۳۵۷ به‌عنوان دانشیار در گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد استخدام شد.

انتخاب کتاب وی با نام «نخستین رویارویی‌های اندیشه‌گران ایران با دو رویه تمدن بورژوازی غرب» به عنوان کتاب برگزیده سال و انتخاب ایشان به عنوان استاد نمونه کشوری (سال ۱۳۷۱-۱۳۷۰) از افتخارات این استاد برجسته است. دکتر حائری در ۲۳ تیرماه ۱۳۷۲ در مشهد درگذشت.

نام خیابان: شهید باهنر ۹

نام استاد: سیدمحمدتقی فاطمی

برگی از زندگی‌نامه: سیدمحمدتقی فاطمی در سال ۱۲۸۳ در شهر اصفهان دیده به جهان گشود. پس از طی تحصیلات ابتدایی و متوسطه، در سال ۱۳۰۵ موفق به کسب مدرک دیپلم در رشته علمی شد و در سال ۱۳۰۶ برای تحصیل در رشته ریاضیات عازم فرانسه شد و پس از نگارش رساله تخصصی استعمال گروه‌ها در هندسه و کسب درجه پرفسوری ریاضیات از دانش‌سرای عالی پاریس در سال ۱۳۱۲ به ایران بازگشت.

ایشان پس از آن در دانش‌سرای عالی تهران به تدریس علوم ریاضی و مکانیک استدلالی پرداخت. وی در تأسیس دانشکده فنی دانشگاه تهران و دانشکده علوم نقش بسزایی داشت. او در سال ۱۳۴۷ عازم مشهد شد و ضمن تدریس در دانشگاه فردوسی مشهد، مدیریت گروه ریاضی این دانشگاه را به عهده گرفت. پرفسور سید محمدتقی فاطمی سرانجام در پاییز سال ۱۳۷۴ به دیار باقی شتافت و در جوار امام هشتم شیعیان (ع) به خاک سپرده شد.

نام خیابان: شهید باهنر ۱۰

نام استاد: دکتر علی‌اکبر شهابی

برگی از زندگی‌نامه: دکتر علی‌اکبر شهابی، مدرس متون عربی و فقهی در سال ۱۲۷۸ (ش.) در تربیت حیدریه به دنیا آمد. تحصیلات مقدماتی خود را در (علوم قدیمه) در شهر مقدس مشهد و نزد برادر بزرگوار خود استاد محمود شهابی، تمام کرد.

دوره متوسطه را در اصفهان و تهران به پایان رساند و به طور هم‌زمان در دانش‌سرای عالی تهران و دانشکده معقول و منقول به تحصیل ادامه داد. دوره لیسانس ادبیات و فلسفه را با رتبه اول به پایان رساند و با ارائه پایان‌نامه‌ای باعنوان «احوال و آثار نظامی شاعر داستان‌سرا» موفق به دریافت دکترای ادبیات از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران شد.

وی از سال ۱۳۲۸ (ش) به تدریس متون عربی و فقهی در دانشکده حقوق دانشگاه تهران مشغول شد در ابتدای دهه ۱۳۵۰ (ش) بازنشسته شد. مهم‌ترین آثار تألیفی و تحقیقی دکتر شهابی عبارت‌اند از روابط دبی، ایران و هند، اصول روان‌شناسی، ادبیات و طبیعت، احوال و آثار محمدبن جریر طبری، ترجمه رساله تعبیر الرؤیا تألیف بوعلی سینا،  اصول صرف و نحو عربی. دکتر علی اکبر شهابی، در اواخر دهه ۱۳۶۰ (ش) چشم از جهان فرو بست.

نام‌خیابان: استاد حامد ۴ (واقع در پیروزی ۷)

نام استاد: دکتر ناصررضا ارقامی

برگی از زندگی‌نامه: سال ۱۳۲۸ در شهر نیشابور متولد شد. او فرزند چهارم خانواده‌ای ۵ فرزندی است. دوران ابتدایی و متوسطه را در شهرستان نیشابور می‌گذراند و اوقات فراغت خود را به شنا و ماهی‌گیری و مطالعه و ساخت دستگاه‌های کوچک مکانیکی می‌گذراند.

وی بسیار به فیزیک و الکترونیک علاقه‌مند بود و حل معما‌های ریاضی یکی از سرگرمی‌های خوشایندش بود. در میانه فعالیت خود در سال ۱۳۵۲ تجربه ساخت منشی تلفنی را با استفاده از ابزار و اصول پایه‌ای و اولیه الکترونیک داشت. او دستگاه‌های دیگری مثل کلید قطع و وصل حساس به صدا و دستگاه ضبط اتوماتیک مکالمات تلفنی و... را نیز ساخته است.

پس از کسب مدرک دیپلم با استفاده از بورس بانک مرکزی در سال ۱۳۴۶ برای ادامه تحصیل در رشته اقتصاد به انگلستان سفر کرد و پس از اخذ مدرک لیسانس از اقتصاد و فوق‌لیسانس از آمار به ایران بازگشت و با وجود اینکه از طرف بانک مرکزی بورس شده بودند و موظف به کار در آنجا بودند، به دلیل علاقه‌ای که به تدریس داشت به دانشگاه فردوسی منتقل شدند. چند سال بعد برای کسب مدرک دکترا نیز به آمریکا مأمور شدند و پس از دفاع از رساله خود در سال ۱۳۶۰ که در زمینه روش‌های دنباله‌ای و آنالیز دنباله‌ای بود، به ایران بازگشت.

دکتر ارقامی پس از کسب مدرک فوق‌لیسانس به تدریس دروس آمار پرداخت و در سال ۱۳۶۰ که مدرک دکترای آمار خود را دریافت کرد به استخدام در دانشگاه فردوسی در آمد.  وی حدود ۱۰ سال عضو هیئت اجرایی انجمن آمار بود و ریاست این انجمن را برعهده داشت.

نمایندگی ایران را در انجمن آماردانان مسلمان که یک انجمن بین‌المللی است و مرکز آن در پاکستان است عهده‌دار بود. از سال ۱۳۷۰ با شورای تحقیقات سازمان آموزش و پرورش خراسان همکاری داشت. وی همچنین به‌عنوان استاد نمونه کشور انتخاب شد و جایزه‌ای را از ریاست جمهوری زمان خود دریافت کرد.

دکتر ارقامی ۵ مرداد سال ۱۳۹۶ دار فانی را وداع گفت.  

این گزارش چهارشنبه، ۲۶ دی ۹۷ در شماره ۳۲۱ شهرآرامحله منطقه ۹ چاپ شده است